Ο όρος "δερματίτιδα" αναφέρεται στη φλεγμονή του δέρματος, η οποία προκαλεί ερυθρότητα, κνησμό ή απολέπιση. Μία από τις μορφές της είναι η δερματίτιδα εξ επαφής, η οποία προκύπτει όταν το δέρμα έρχεται σε επαφή με μία ουσία. Αυτή η ουσία μπορεί να είναι είτε αλλεργιογόνο, δηλαδή να προκαλεί αλλεργική αντίδραση, είτε ερεθιστική, προκαλώντας βλάβη στο δέρμα. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι δερματίτιδας εξ επαφής: η ερεθιστική και η αλλεργική.

Η ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής είναι η πιο συχνή μορφή, αποτελώντας το 80% των περιπτώσεων. Εμφανίζεται όταν το δέρμα εκτίθεται σε ουσίες που το ερεθίζουν χημικά, μηχανικά ή φυσικά, προκαλώντας βλάβη στον φυσιολογικό φραγμό του. Συνήθως, αυτή η μορφή προκύπτει από καθημερινά προϊόντα όπως σαπούνια και καθαριστικά. Αν και οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίσει ερεθιστική δερματίτιδα, τα άτομα με ήδη υπάρχουσες δερματικές παθήσεις ή ξηρό δέρμα είναι πιο ευάλωτα. Από την άλλη πλευρά, η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής συμβαίνει όταν το δέρμα έρχεται σε επαφή με ένα αλλεργιογόνο, το οποίο ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα και προκαλεί φλεγμονή. Αυτός ο τύπος δερματίτιδας μπορεί να προκληθεί από την επαφή με αλλεργιογόνα όπως το νικέλιο σε κοσμήματα, αρώματα και καλλυντικά, καθώς και από άλλες ουσίες όπως το καουτσούκ ή τα χημικά σε παπούτσια. Ορισμένα φάρμακα, όπως η υδροκορτιζόνη, τα αντιβιοτικά και η βενζοκαΐνη, μπορεί επίσης να προκαλέσουν αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής. Μερικές φορές, οι απορρυπαντές ρούχων είναι επίσης υπεύθυνοι.

Η οξεία φάση της δερματίτιδας εξ επαφής χαρακτηρίζεται από έντονο κνησμό, ερυθρότητα και μικρές φυσαλίδες που ενδέχεται να σπάσουν και να εκκρίνουν υγρό. Εάν η κατάσταση εξελιχθεί σε χρόνια δερματίτιδα, το δέρμα μπορεί να γίνει ξηρό, να απολεπιστεί και να αλλάξει υφή ή χρώμα. Συνήθως, το εξάνθημα περιορίζεται στις περιοχές του δέρματος που ήρθαν σε επαφή με το αλλεργιογόνο, αν και μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του σώματος αν το αλλεργιογόνο μεταφερθεί εκεί, για παράδειγμα, μέσω των χεριών.

Το εξάνθημα εμφανίζεται συνήθως εντός 12 έως 48 ωρών από την έκθεση στο αλλεργιογόνο, αν και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να καθυστερήσει και να εμφανιστεί μέχρι και δύο εβδομάδες αργότερα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, το εξάνθημα μπορεί να επιμείνει για μήνες ή ακόμα και χρόνια, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αναγνώριση της αιτίας της αντίδρασης.